This 999 page, 36 chapter magnum opus of Kavisaamrat Sri
Viswanatha Satynarayana garu was completed in 1934 within 29 days, as he was
dictating extempore to his younger brother donning scribe.
After recommendation by Sri Chaganti garu in his pravachanam,
I decided to taste this. I am sure this divine taste shall remain forever in my
mind. With meager introduction to the language from our present English schooling system,
reading this is a milestone for me. The first thought that occurred as I
completed this was:
తెలుగు కొంతైనా వచ్చినందుకు సంతసించాలా?
లేక ఇంతే వచ్చినందుకు చింతసించాలా?
అర్థంకాని వింత పరిస్థితి!
The rich imagery, quality of expression, transition from
traditional way of living to sophisticated concessional ways, invasion of
western habits and language, inferiority towards native knowledge and culture, evolution(not
sure if it is!) of society, all this was so cleverly conveyed maintaining the
grip of the story and not turning preachy.
Some social customs of those days may seem uncomfortable and
outdated but we may need to save our hindsight for some other time to enjoy
what this honeycomb has hidden. Logic, strength of argument, neutrality in character portrayal, variety of issues covered, makes this a must read for all
the Telugu tongued. Those enriched with memories of village life of early
nineties in Andhra will have a field day.
Strong observations on education, religion, individual
determination and free will, institution of marriage, economic inequity, wealth, philosophy, devotion are
outstanding. Every character of
Subbannapeta – Dharmarao, Arundhati, Krishnama naidu, Rangarao, Harappa naidu,
Kumaraswami, Girika, Ganachari, Pasirika, Mangamma, Rameswaramu – is a
synecdoche of the personality types that we deal even today and definitely
tomorrow.
Some gems for personal consumption:
- ఆయనలోవున్న స్వాతంత్ర్యగుణం నేటి కందరకు అహంకారముగా కనిపించెను. కాలవైపరీత్యమనగ నిట్టిది.
- ఆయన ఆస్థి దారిద్ర్యమే గనుక అది ధర్మారావునకు వెంటనే సంక్రమించెను
- దొర కొడుకైనను తొడపాసెములుపెట్టి బుగ్గలునులుపక బుద్ధిరాదు
- ఆవు చేనిలోమేసిన దూడగట్టున మేయునా?
- నామ రూపాదులన్నియు క్రియాజన్యములు
- గాఢమైన శీలము చచ్చిన కొలది ప్రాణములు ప్రతి సంగతిలో లోతులు వాంఛింఛవు. పైపై మెరుగులతో తృప్తి చెందును. అదియే నాగరికత అని విర్రవీగును.
- మూర్ఖులకు చెప్పుటకు మూర్ఖులే కావలయును
- అనుభూతిచేగాని కర్మనశించదు.
- మూడుజన్మల దరిద్రుడు
- ధనవంతులకు కనులు కనవచ్చుటలేదు. పేదవాండ్రకు వరిగింజ కనవచ్చుటలేదు.
- స్వయం రాజు, స్వయం మంత్రీ
- హృదయములో లౌక్యము
- పదిమందికి పదిరకాల వెర్రులు
- ఆహా! ప్రాణములెంత తీపి! అసలు, ప్రాణములే తీపి.
- బుద్ధికి మొదలు లేదు, తృష్ణకు చివర లేదు
- త్రివిధ దర్శనము: చిత్ర, స్వప్న, సాక్షాత్
- సంప్రదాయమునుకును, చదువుకొనుటకును దేశములో మహాయుద్ధము ప్రబలి; ధనదేవత, అధికారదేవత చదువుకొనుటయొక్క పక్షమున చేరి సంప్రదాయమునోడించెను.
- చెడి అత్తారింటికి పోరాదు
- లోకములో విరోధమనగా భిన్నాభిప్రాయమే
- ఒక్కక్కడు మహానది వంటివాడు
- ప్రతివానికిని సంగీతజ్ఞానము, లయజ్ఞానము కూడ సునిశితమైయుండుట విద్యావిధానములో ప్రధానమైన విషయము.
- మనపూర్వులు చదువనగా హృదయపరిపాకము కలిగించునది చదువను కొనిరిగాని, చదువుట, వ్రాయుట చదువనుకొనలేదు.
- అందరను చదువుకొనుట, అందరను చదువుమీదనే సంపాదించుట ఇది అసంభవము.
- చదువుకొన్నవాడన్న మాటకు నీతిమంతుడనికాని, ధర్మశాస్త్రవేత్తయనికాని యర్థమిప్పుడు లేదు.
- పెట్టినచో పెండ్లి, పెట్టకున్న శ్రాద్ధము
- విద్యకు నాల్గుదశలు: అధీతి, బోధ, ఆచరణ, ప్రచారణము
- కొలతబద్దలోని దోషము
- మనస్సు నొకడు నిగ్రహించలేకపోవుట యొకటి. ఆ నిగ్రహించలేక పోవుట న్యాయమే యనుకొనుట మరొకటి.
- కర్మ, ప్రారబ్దము, పునర్జన్మ, త్రింశత్కోటి దేవతలు, పశుపక్షాదుల యందు క్రిమికీటకాదుల యందు ఆత్మయున్నదని విశ్వాసము - ఇవన్నియు ఈ సంఘమునకు, మతమునకు పునాదులు.
- గొప్ప ప్రవక్తయే మహాకవి. మహాకవి గొప్ప ప్రవక్తగా కూడ వుండవలయును.
- సంప్రదాయము చదువే.
- అక్షర జ్ఞానములేని ఉపాధ్యాయులకు మన పిల్లల నప్పగింతుము. వారికే రాదు. వీరి కేమి చెప్పుదురు.
- కావ్యమునందు విషయము ధ్వనించినట్లే జీవితము నందును మన యాదర్శములు ధ్వనించవలయును.
- ఇది ప్రమాణమని నిర్ణయించుకొనకుండ వాదనలోనికి దిగరాదు.
- తాను పుట్టిన మతము, భావములు తనకు రుచించుచున్నవి. దానినే సంస్కారమందురు.
- నాటక మనునది ఒక విద్యాబోధనాసంస్థ
- ధర్మము, అగ్ని, తస్కరడు, రాజు - ఈ నలుగురు అన్నదమ్ములు
- ఎక్కడనైన దోషములున్నచో ఆ దోషములు పరిహరింపవలయును. కాని మూలఛ్ఛేదము చేయరాదు.
- మనోనియమనునది కామధేనువు వంటిది. అది మోక్షమునకు సాధనము.
- దంపినమ్మకు బొక్కినదే కూలి
- పెద్ద బాలశిక్ష చిన్నతనములో గట్టిగా చెప్పినచో తెలుగు రాకపోవుట సగము పోవును.
- కృత్రిమము లేనిచో వ్యవహారమెందుకు?
- అబద్ధమును, దౌర్మార్గ్యమును కొంత ఓర్చుకొనుట నేర్చుకొనవలయును.
- క్రీస్తును చంపిన సిలువ క్రీస్తునకు చిహ్నమెట్లగును?
- ఒక జాతి సర్వతః ఉన్మూలితమైన కావచ్చునుగాని శక్తి చావరాదు?
- కారణాల్పత కార్యాధిక్యము విశేషజ్ఞులొప్పుకొనరు
- మనుజుడు సన్మార్గము నందు ప్రవర్తించుటకు భగవంతుడు జ్ఞాపకముండనక్కరలేదు. తనకు చావున్నదని తెలిసికొన్నచో చాలును.
- పాపము మనిసి నాశ్రయించియుండునుగాని ధనము నాశ్రయించి యుండదు.
- సత్కార్యమున కది సత్కార్యమగుటయే ఫలము
- పుణ్యము చేసినచో పాపము పోదు. దానికది యనుభవించవలయును.
- ఆలికి అన్నము పెట్టుట ఊరికుపకారమా
- దురాశాపరిపీడతము కానిచో యే దేశమును దారిద్ర్య మనుభవించ నక్కరలేదు.
- దురాశయు, అవివేకమును హేతువుగా పెరిగిన యీ దుష్టమార్గములన్నింటికి నాగరికత యని పేరు పెట్టుకొన నక్కరలేదు.
- కడుపులోని యాకలి కొంతసేపటికి తీరునుగాని మనసులోని ధనతృష్ణ యెట్లు తీరును?
- సర్వము దోషమయమైనప్పుడు బహుదోషమైన దానిని పరిత్యజించి, అల్పదోషమైన దానిని పరిగ్రహించి దానియందలి అల్పదోషములను నివారించుటకు ప్రయత్నిచవలయును. అది బుద్ధిమంతుల లక్షణము.
- ప్రేమ అనగా నేమిటి? సౌందర్యము, వయస్సు, ధనము, పదవి మొదలయిన వానిని చూచి ఆశపడుటయే కదా!
- ఈ దేశమునందు సర్వధర్మములు నశించవచ్చునుకాని, దాంపత్యధర్మము, పాతివ్రత్యము యెన్ని బిల్లులు పెట్టినను పోదు.
- ధర్మముయొక్క స్వరూపము తెలియకపోయినచో, ఈ కావ్యమర్మము అర్థముకాదు.
సంస్కారము నేర్పును, సంసారము నేర్పును
కథను చెప్పును, వ్యథను జూపును,
చదువు చెప్పును, జనరీతి జూపును,
భక్తి పెంచును, నీతి పంచును,
తెనుగుమదికి వేయిపడగలు!
A wonderful 10 part talk show by KiranPrabha in youtube is an excellent summary!
No comments:
Post a Comment